Leki w terapii DID/OSDD

Nie ma leków, którymi można pozbyć się DID/OSDD-1 – leczenie tych zaburzeń wymaga psychoterapii traumy. Różne leki używane są tylko wspomagająco w leczeniu zaburzeń i objawów współwystępujących, takich jak depresja i zaburzenia lękowe, ale u osób po traumie także w tej kwestii najczęściej należy od nich oczekiwać jedynie częściowej redukcji objawów, pomagającej w ukończeniu długotrwałego psychologicznego leczenia. Ważne jest w pierwszej kolejności odróżnienie objawów podatnych na działanie farmakologiczne od przejawów traumy lub mnogości, przy których będzie ono nieskuteczne lub nawet szkodliwe (na przykład psychozy od flashbacków i wewnętrznej komunikacji, zaburzeń nastroju od zamian pomiędzy osobami alterskimi czy padaczki od psychogenicznych drgawek wywołanych wewnątrzsystemowymi konfliktami). Cały system powinien zostać poinformowany o potencjalnych ryzykach związanych z lekiem i wspólnie podjąć decyzję, czy uznają je za warte podjęcia dla potencjalnych korzyści. Jeśli tak, następnie powinni wypracować sposoby, aby wspólnie dbać o przyjmowanie odpowiedniej dawki oraz oceniać skuteczność farmakoterapii (co u dysocjacyjnych osób jest utrudnione ze względu na problemy w dostrzeganiu własnych emocji i sygnałów z ciała). Osoby eksperckie zalecają wstrzymanie się z przepisaniem leku, kiedy któreś osoby alterskie absolutnie się na niego nie zgadzają, aby nie naruszyć z nimi terapeutycznej relacji. Niektóre przyczyny takiego sprzeciwu, jak lęki lub przemocowe nastawienie do reszty systemu, powinny zostać przepracowane na terapii. Czasem tylko niektóre osoby alterskie wykazują objawy konkretnego zaburzenia – w takich przypadkach osoby eksperckie radzą dobierać leki wyłącznie pod objawy występujące u większości systemu. Osoby alterskie mogą także inaczej reagować na konkretne leki, co zdarza się też pomiędzy różnymi stanami u osób singleckich (na przykład na co dzień a w stanie manii lub przenikliwym bólu), ale tutaj może czasem brać się z objawów konwersyjnych. W farmakoterapii złożonych zaburzeń dysocjacyjnych należy mieć także na uwadze częste nadużywanie substancji psychoaktywnych w tej populacji oraz fakt, że u części osób odurzenie grało rolę w traumatycznych doświadczeniach, a więc przyjmowanie leków, zwłaszcza o podobnych skutkach, może być dla niektórych bardzo triggerujące. ^[1][2]

Niektóre z leków psychiatrycznych mogą w ramach skutków ubocznych wpływać na zamiany, wewnętrzną komunikację i różne objawy dysocjacjne, co można wykorzystać zależnie od potrzeb systemu. Badania nad konkretnymi lekami w połączeniu z DID/OSDD są dość ograniczone i w kwestii wpływu na wyłącznie mnogie sprawy musimy polegać głównie na osobistych doświadczeniach poszczególnych systemów. Z kolei badań nad wpływem leków na dysocjację istnieje o wiele więcej, niż te przez nas tutaj opisane. Warto pamiętać, że każdy organizm może reagować inaczej i często trzeba ustalić za pomocą prób i błędów, co pomaga, a co szkodzi.

Antydepresant Lexapro może utrudniać lub zupełnie uniemożliwiać zamiany albo komunikację^[3]. Podobnie Zoloft (sertralina) lub skutki uboczne jego odstawienia mogą doprowadzić do utknięcia na froncie i bardzo ograniczonej komunikacji.^[4] Może być to przydatne, jeżeli duża liczba nagłych zamian negatywnie wpływa na funkcjonowanie systemu albo jedna z osób alterskich stanowi zagrożenie dla ich zdrowia i życia i trzeba tymczasowo powstrzymać ją od frontowania. W innych przypadkach najlepiej w miarę możliwości unikać stosowania tych leków, bo takie skutki w dłuższej perspektywie negatywnie wpłyną na zdrowie psychiczne całego systemu.

Z badań wynika, że paroksetyna i nalokson mogą mieć zdolność do redukcji depersonalizacji i dysocjacji^[5]. Naltrekson także może redukować objawy dysocjacyjne.^[6] Lamotrygina może być pomocna w leczeniu zespołu derealizacji.^[7] Warto jednak mieć na uwadze, że dysocjacja jest najczęściej mechanizmem obronnym i pozbycie się jej za pomocą leków bez zastąpienia jej zdrowymi sposobami radzenia sobie może mieć negatywne skutki dla zdrowia psychicznego.

U jednego nastoletniego systemu, kombinacja mirtazapiny i risperidonu zmniejszyła częstotliwość zamian oraz osłabiła dysocjacyjną amnezję i inne objawy dysocjacyjne.^[8] U innego nastoletniego systemu risperidon był nieskuteczny, ale kwetiapina zniwelowała halucynacje i spowodowała zupełne zablokowanie na froncie.^[9] Jeden system stosował amfetaminy do hamowania zamian.^[10] U pewnej pacjentki z zespołem depersonalizacji lek SSRI pogorszył jej objawy, lamotrygina z kolei spowodowała stopniową redukcję depersonalizacji.^[11]

Przypisy

1. ↑ Rational Psychopharmacology in the Treatment of Multiple Personality Disorder, dr Richard J. Loewenstein, The Psychiatric Clinics of North America, 1991
2. ↑ Psychopharmacologic Treatments for Dissociative Identity Disorder, dr Richard J. Loewenstein, Psychiatric Annals, 2005
3. ↑ Using Medication With D.I.D. ! | How Does It Work?
4. ↑ Zoloft/Sertraline making it harder for the system to communicate?
5. ↑ Pharmacotherapy for dissociative disorders: A systematic review, Roshan Sutar i Sandhaya Sahu, Psychiatry Research, 2019
6. ↑ Low dose naltrexone in the treatment of dissociative symptoms?, W. Pape i W. Wöller, Der Nervenarzt, 2014
7. ↑ Lamotrigine in the Immediate Treatment of Outpatients With Depersonalization Disorder Without Psychiatric Comorbidity. Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study, dr Nadir Aliyev i dr Zafar Aliyev, Journal of Clinical Psychopharmacology, 2011
8. ↑ Dissociative Identity Disorder May Be Relieved by the Combined Treatments of Mirtazapine and Risperidone: Case Report of an Adolescent, dr Chen-Han Lai, The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences, 2012
9. ↑ Successful Treatment of Dissociative Identity Disorder in an Adolescent with Quetiapine, Laurencia Perales-Blum i wsp., Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology, 2016
10. ↑ The dream character as prototype for the multiple personality alter (s. 66), dr Deirdre Barrett, Dissociation, 1995
11. ↑ Depersonalization and derealization syndrome: report on a case study and pharmacological management, Ana Carolina Sarquis Salgado i wsp., Revista Brasileira de Psiquiatria, 2012

Utworzono: 16.01.2024
Ostatnia aktualizacja: 05.09.2025