Role

Osoby alterskie w systemach traumogenicznych powstają w celu radzenia sobie z traumą, dlatego zazwyczaj wszystkie tworzone są w konkretnym celu i większość z nich pełni w systemie swoje role. Jakiś podział wykonywania zadań będzie się też rysował w systemach endogenicznych. Jedna współosoba może mieć kilka ról, po jakimś czasie zmienić pełnioną rolę, a nawet nie mieć żadnej konkretnej roli, tymczasowo lub w ogóle. Nie wszyscy chcą określać siebie za pomocą pełnionego przez siebie zadania, ponieważ większość współosób jest czymś o wiele więcej niż tylko tym, co robią dla systemu (ty także niekoniecznie chciałxbyśchciałbyśchciałabyśchciałobyśchciałubyś, żeby inni zwracali się do ciebie poprzez nazwę twojego zawodu).

Poniżej wymieniłośmy tylko część z nazwanych ról współosób. Nie ma żadnych ograniczeń co do tego, jakie zadanie współosoba może posiadać w systemie, bo sytuacja i potrzeby każdego systemu w momencie tworzenia współosób są bardzo różne. Rolą może być dotrzymywanie pozostałym osobom członkowskim towarzystwa, zapewnianie im poczucia komfortu, dzielenie się z nimi radością, nauka czy odpisywanie na ważne maile. Niektóre role mogą być postrzegane jako negatywne – na przykład podsycanie negacji, zastraszanie innych współosób czy przypominanie im o przeżytej traumie. Należy pamiętać, że powstają one w celu pomocy systemowi, nawet jeśli wyrządzają mu przy tym krzywdę – osoba, który zsyła na swoje osoby alterskie koszmary dotyczące konkretnego miejsca, może próbować je w ten sposób ochronić przed zagrożeniem, które jest w tym miejscu obecne, a którego obecności nie są świadome przez swoją amnezję. Takie role nie są na stałe przypisane do tych osób członkowskich systemu – często potrzebują one jedynie wskazania im lepszego sposobu na pomoc pozostałym, żeby zaprzestać swoich szkodliwych zachowań.

Ta strona jest poświęcona wyłącznie rolom, po inne określenia dotyczące współosób zajrzyjcie na cechy i tożsamość.

Osoba gospodarująca

Osoba gospodarująca bądź hostująca (host, hostka/hostessa, hoście) to osoba, która najczęściej frontuje. Bardzo często identyfikuje się z ciałem (jej wewnętrzny obraz siebie jest zgodny z wyglądem ciała i myśli o nim jako o swoim własnym), a zazwyczaj w przypadku systemów zaburzonych ma także utrudniony dostęp do wewnętrznego świata i dowiaduje się o istnieniu swoich współosób dopiero w późniejszych latach swojego życia. Niektóre systemy mają kilka osób gospodarujących (osób współgospodarujących/współhostujących), które spędzają mniej więcej tyle samo czasu na froncie, niektóre raz na jakiś czas zmieniają swoje osoby gospodarujące, a jeszcze inne nie mają żadnej. Nie należy traktować osoby gospodarującej jako „tej prawdziwej” osoby, ponieważ wszystkie inne osoby członkowskie systemu są tak samo rzeczywistymi ludźmi jak ona.

Osoba broniąca

Osoby broniące przyjmują na siebie zadanie ochrony systemu przed zagrożeniami z zewnątrz i/lub z wewnątrz. Mogą to realizować na dwa sposoby: próbując zniwelować zagrożenie lub przejmując kontrolę w trudnych lub traumatyzujących sytuacjach, żeby ich współosoby nie musiały cierpieć. Tym pierwszym typem będzie np. obrońca, który kłóci się z rodzicami systemu w obronie swoich praw, albo obrończyni, która zmusza współosoby, żeby nie ufały osobie, która może wyrządzić im krzywdę (jeżeli używa do tego celu przemocy i zastraszania, nazwiemy ją obrończynią-prześladowczynią). Osoba obrończa drugiego typu będzie obejmowała front (dobrowolnie lub nie) zawsze, gdy systemowi będzie coś groziło. U tych osób w systemach traumogenicznych stosunkowo częste są takie cechy jak masochizm, hiperseksualność, brak emocji czy zwiększona tolerancja na ból – wszystko, co mogło uczynić dla nich traumatyczne doświadczenia chociaż trochę bardziej znośnymi.

Osoba odźwierna

Niektóre osoby odźwierne mogą decydować, kto i kiedy ma dostęp do frontu lub miejsc w wewnętrznym świecie, inne zarządzają wewnętrzną komunikacją czy wspomnieniami (te są nazywane także osobami śluzowymi). Mogą wykonywać te czynności instynktownie lub na symbolicznych przedmiotach w wewnętrznym świecie (np. płyty CD symbolizujące wspomnienia). Przez niektórych nazwa „osoba odźwierna” jest używana w stosunku do wszystkich współosób, które mogą kontrolować jakąkolwiek rzecz związaną z wewnętrznym działaniem systemu.

Osoba trzymająca traumę

Do tych współosób należą wszystkie wspomnienia traumatycznych wydarzeń z życia systemu. Ich zadaniem jest nie dopuścić do tego, żeby pozostali dowiedzieli się o bądź poznały szczegóły traumy. Prawie zawsze mają objawy zespołu stresu pourazowego. Niektóre z nich są uwięzione w jednym traumatycznym wydarzeniu, przeżywając je wciąż od nowa gdzieś w wewnętrznym świecie i nie mając pojęcia, że to nie dzieje się już w czasie rzeczywistym. Czasami jedno traumatyczne wspomnienie jest podzielone pomiędzy kilka trzymających traumę, np. jedno z nich posiada wspomnienie samego wydarzenia, a drugie wszystkich emocji, które mu towarzyszyły.

Osoba prześladująca

Są to osoby, którzy krzywdzą swoje współosoby i/lub ciało. Ten opis może nasuwać na myśl skojarzenie z demonicznymi osobami alterskimi z niektórych filmów o DID, dlatego tak ważne jest podkreślenie, że ich przemoc jest prawie zawsze skierowana w stronę systemu i prawie nigdy w stronę osób z zewnątrz. Bardzo ważne jest także zrozumienie, jakie motywacje stoją za ich działaniami. Wiele osób prześladowczych to tak naprawdę osoby broniące, które nie znają innych sposobów na chronienie systemu niż np. zastraszanie współosób, żeby nie opowiadały o swoich problemach ludziom niegodnym zaufania. Często potrzebują jedynie, żeby ktoś pokazał im, jak w inny sposób mogą pomagać systemowi. Inne z kolei przechowują ogromną ilość traumy i wyładowują swój ból, raniąc współosoby lub ciało, bo nie potrafią sobie z nim poradzić w inny sposób. Prześladowczymi mogą zostać także osoby, które czują się traktowane nie w porządku przez resztę systemu. Osoby prześladujące najczęściej są tak naprawdę tymi, które potrzebują pomocy najbardziej w całym systemie, a nie tymi, których trzeba się „pozbyć”, co jest często instynktowną pierwszą myślą w takich sytuacjach.

Inne role

Osoba opiekuńcza to osoba troszcząca się o te współosoby, które wymagają więcej opieki, np. o osoby młodsze lub trzymające traumę. Alternatywnie może także troszczyć się o cały system, na przykład zajmować się ciałem.

Społeczna osoba socjalizuje się z ludźmi, jeżeli reszta systemu ma z tym problemy. Może to obejmować utrzymywanie przyjaźni, chodzenie na imprezy i rodzinne wydarzenia, poznawanie nowych ludzi czy interakcje z nieznajomymi.

Osoba archiwistyczna to współosoba, która przechowuję wiedzę o wydarzeniach dziejących się w życiu systemu, zarówno tych w zewnętrznym, jak i w wewnętrznym świecie. Może prowadzić coś w rodzaju systemowej kroniki.

Wewnętrzna osoba samopomocnicza to współosoba, której zadaniem jest zbierać wiedzę o systemie, współosobach i/lub przeżytej traumie.

Wszechwiedząca współosoba ma dostęp do wspomnień całego systemu. Może mieć też możliwość patrzenia na cały wewnętrzny świat w jednym momencie.

Osoba zarządzająca emocjami ma kontrolę nad emocjami pozostałych osób członkowskich systemu. Może pomagać im uporać się z trudnymi emocjami lub je im odbierać i przekazywać tym współosobom, które lepiej sobie z nimi poradzą.

Osoba rzemieślnicza to współosoba, która może tworzyć nowe współosoby w systemie, najczęściej łącząc ze sobą istniejące fragmenty.

Osoba rozdzielająca potrafi doprowadzać do podziału innych współosób w systemie, za ich zgodą lub nie. Niekoniecznie musi być świadoma swojej roli w ich podziałach.

Osoba hibernująca to współosoba, który potrafi pomóc innym współosobom zapaść w śpiączkę bądź się z niej wybudzić.

Nocna osoba obserwująca przebywa na froncie w nocy, kiedy cała reszta systemu śpi. Współosoby z taką rolą występują najczęściej w systemach, które doświadczyły traumy w czasie nocy.

Osoba posłańcza bądź kurierowa to współosoba, której zadaniem jest przenoszenie wiadomości pomiędzy innymi współosobami, najczęściej w większych systemach.

Osoba zwiadowcza lub inaczej poszukująca wędruje po wewnętrznym świecie, aby odkrywać nowe miejsca i/lub współosoby, którzy nie są jeszcze znane dla ogółu systemu. Występuje raczej w systemach z dużym wewnętrznym światem.

Osoba kartograficzna to współosoba, która tworzy mapy wewnętrznego świata. Może je robić tylko w wewnątrzświecie lub także rysować je na zewnątrz. Może współpracować z osobami zwiadowczymi, żeby dowiedzieć się więcej o topografii świata, w którym żyją. Występuje raczej w systemach z dużym wewnętrznym światem.

Osoba architektoniczna to współosoba, która posiada umiejętność tworzenia, zmieniania i niszczenia miejsc w wewnętrznym świecie. Bardzo aktywne osoby architektoniczne są w stanie nawet od zera na przestrzeni lat utworzyć cały skomplikowany, kipiący życiem świat.

Osoby władcze stworzeń mogą tworzyć, usuwać i kontrolować wszystkie NPC w wewnętrznym świecie. Często są jednocześnie osobami architektonicznymi.