Dysocjacja
Dysocjacja to stan, w którym dana osoba jest w jakimś stopniu odłączona od rzeczywistości. Jej najłagodniejszej formy doświadcza nawet codziennie każde z nas – jest to nic innego, jak zwyczajne zamyślanie się. Na pewno niejeden raz twoje myśli zaczęły wędrować w trakcie czytania książki i musiałxś wracać do początku akapitu, bo nie zapamiętałxś nic z tego, co właśnie przeczytałxś. Albo tak cię pochłonęło rozmyślanie o planach na najbliższy weekend, że nie usłyszałxś musiałeś wracać do początku akapitu, bo nie zapamiętałeś nic z tego, co właśnie przeczytałeś. Albo tak cię pochłonęło rozmyślanie o planach na najbliższy weekend, że nie usłyszałeś musiałaś wracać do początku akapitu, bo nie zapamiętałaś nic z tego, co właśnie przeczytałaś. Albo tak cię pochłonęło rozmyślanie o planach na najbliższy weekend, że nie usłyszałaś musiałoś wracać do początku akapitu, bo nie zapamiętałoś nic z tego, co właśnie przeczytałoś. Albo tak cię pochłonęło rozmyślanie o planach na najbliższy weekend, że nie usłyszałoś musiałuś wracać do początku akapitu, bo nie zapamiętałuś nic z tego, co właśnie przeczytałuś. Albo tak cię pochłonęło rozmyślanie o planach na najbliższy weekend, że nie usłyszałuś ani jednego słowa z tego, co mówiła do ciebie twoja znajoma. Zwykle jednak, kiedy używamy słowa dysocjacja, mamy na myśli dysocjację patologiczną, czyli taką, która utrudnia funkcjonowanie w codziennym życiu i/lub wywołuje znaczący stres. Taka dysocjacja bardzo silnie wiąże się z przeżytą traumą i jest dla umysłu sposobem na ucieczkę od rzeczywistości, z którą w danym momencie nie potrafi on sobie poradzić.
Każde doświadcza dysocjacji w inny sposób. Może ona polegać na poczuciu bycia odłączonym od otoczenia (derealizacja) lub od swojego poczucia siebie, swoich wspomnień, emocji, myśli czy zachowań (depersonalizacja) – te rodzaje mogą być objawami zespołu depersonalizacji-derealizacji, ale także dysocjacyjnego zaburzenia tożsamości lub innego określonego zaburzenia dysocjacyjnego. Niektóre osoby psychologiczne zaliczają do niej też marzenia dzienne, które mogą przybrać patologiczną formę w postaci marzycielstwa dezadaptacyjnego (uzależnienia od marzeń). Dysocjacja jest opisywana jako mgliste, dezorientujące uczucie, połączone z wrażeniem unoszenia się czy lekkości. Często towarzyszą jej fizyczne objawy, takie jak zmniejszona wrażliwość zmysłowa, szybko bijące serce czy zawroty lub bóle głowy, oraz problemy z wizją – obraz może być zamglony, nieruchome przedmioty nieznacznie się poruszać, czasami nawet zmieniać kolory (osoba doświadczająca tych złudzeń potrafi je odróżnić od rzeczywistości, nie tak jak przy schizofrenii). Zdarzają się także doświadczenia pozacielesne, w których dana osoba można powiedzieć halucynuje obserwowanie swojego ciała z innego miejsca pomieszczenia. Dysocjacja często znacząco utrudnia skupienie i klarowne myślenie, a w czasie ciężkiego epizodu dana osoba może nie mieć pojęcia, kim jest, gdzie jest i co tam właściwie robi. Z zewnątrz to wszystko może wyglądać trochę tak, jakby ta osoba nie była obecna w swoim własnym ciele – będzie patrzeć w przestrzeń pustym wzrokiem albo mechanicznie wykonywać proste czynności.
Dysocjacja w skrajnych przypadkach może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia, zwłaszcza w sytuacjach takich jak praca z maszynami czy na wysokościach. Jeżeli utożsamiasz się z powyższymi objawami, skontaktuj się z osobą psychologiczną, aby ustalić ich przyczyny i w razie konieczności otrzymać prawidłowe leczenie zaburzenia dysocjacyjnego. Jeżeli nie masz pewności, czy twoje objawy są poważne, możesz rozwiązać test na zaburzenia dysocjacyjne, który pomoże ci ocenić ryzyko, że doświadczasz patologicznej formy dysocjacji.
Dysocjacyjna amnezja
Dysocjacyjna amnezja to brak dostępu do wspomnień, które są zbyt istotne, aby można go było wytłumaczyć zwyczajnym zapominaniem. Dotyczy bardzo często wspomnień traumatycznych, a w przypadku osób mnogich – wydarzeń, w których brała udział inna współosoba. Jeżeli dana osoba w ogóle nie pamięta, że jakieś wydarzenie miało miejsce, mówimy o kompletnej dysocjacyjnej amnezji. Jeżeli jest w stanie sobie przypomnieć ogólny zarys danego wydarzenia albo kilka szczegółów, mamy do czynienia z częściową dysocjacyjną amnezją (łączącą się z amnezją emocjonalną).
Emocjonalna amnezja
Emocjonalna amnezja występuje pomiędzy współosobami, które doświadczają jedynie częściowej dysocjacyjnej amnezji w stosunku do tego, co inne zrobiły w czasie frontowania. Polega na emocjonalnym odłączeniu od danego wspomnienia, czyli dana osoba (przynajmniej częściowo) pamięta, co się stało, ale czuje, że to nie ona brała w tym udział. Jest charakterystyczna dla OSDD-1b, OSDD-1 i wielu systemów niezaburzonych, ale często występuje także w przypadku DID/OSDD-1a i pozostałych systemów niezaburzonych pomiędzy niektórymi z osób członkowskich systemu.
Dysocjacyjne bariery
Dysocjacyjne (amnezyjne) bariery to metaforyczny koncept (czasami fizycznie reprezentowany w wewnętrznym świecie), służący do przedstawiania poziomów amnezji pomiędzy poszczególnymi współosobami. Niskie bariery oznaczają jedynie niewielką częściową amnezję, a im są wyższe, tym amnezja jest bliższa do kompletnej, a z reguły także słabsza jest wewnętrzna komunikacja i wzajemny dostęp do swoich umiejętności. Bariery zazwyczaj powstają w celu zatrzymania traumatycznych wspomnień przed rozprzestrzenieniem się na cały system. Można je obniżyć poprzez integrację, aby ulepszyć funkcjonowanie systemu.